Bruksizm – objawy, leczenie. Dlaczego nie powinieneś go lekceważyć

Bruksizm, czyli mimowolne zgrzytanie i zaciskanie zębów, to choroba, która może wywołać lawinę komplikacji zdrowotnych. Jeżeli tylko zauważysz jej objawy, zgłoś się do stomatologa, by oszczędzić sobie w przyszłości między innymi uciążliwych dolegliwości bólowych. Wyjaśniamy, czym dokładnie jest bruksizm i dlaczego koniecznie należy go leczyć.

Bruksizm – co to za choroba?

Bruksizm to nawykowe, niekontrolowane zaciskanie zębów lub zgrzytanie nimi, które może występować zarówno podczas snu, jak i w ciągu dnia. Jest to zaburzenie, w którym dochodzi do rytmicznej, mimowolnej aktywności mięśni żucia, powodującej nadmierne tarcie powierzchni zębowych o siebie.

Wyróżnia się dwie odmiany tego schorzenia:

• bruksizm senny (ekscentryczny, sleep bruxism, SB) – występuje w czasie snu, całkowicie poza świadomością osoby dotkniętej tą dolegliwością. Jego objawem jest mimowolne zgrzytanie zębami;
• bruksizm dzienny (centryczny, awake bruxism, AB) – pojawia się w okresie czuwania i często w sytuacjach stresowych. Objawia się zaciskaniem zębów ze znaczną siłą w zwarciu centralnym[1].

Bruksizm – objawy i groźne konsekwencje

Szacuje się, że bruksizm dotyczy aż 8% populacji dorosłej, niezależnie od płci[2]. Jego objawami stomatologicznymi są m.in.:

• nadmierne ścieranie się zębów,
• pęknięcia szkliwa i złamania zębów,
• ograniczona ruchomość żuchwy,
• charakterystyczne trzaski przy otwieraniu ust.

Jednak problemy stomatologiczne to dopiero wierzchołek góry lodowej. Bruksizm może powodować uszkodzenie stawu skroniowo−żuchwowego, uciążliwe bóle głowy, karku, twarzy, szyi, pleców, a nawet szumy w uszach[3]. Nieleczony bruksizm znacząco obniża komfort życia i utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Jak i dlaczego trzeba leczyć bruksizm?

Terapia bruksizmu powinna przebiegać wielokierunkowo. Chorobę leczy się przyczynowo i objawowo. U chorych na bruksizm stosuje się:

• szynę relaksacyjną – to nakładka na zęby przygotowywana indywidualnie dla każdego pacjenta we współpracy z dentystą oraz protetykiem. Chory zakłada ją jedynie na noc, aby zmniejszyć tarcie między zębami i wspomóc rozluźnienie mięśni;
• terapia psychologiczna – stosuje się ją, ponieważ bruksizm jest często odpowiedzią organizmu na stres[4];
• fizjoterapia – wykonywanie ćwiczeń (zaleconych przez specjalistę), których celem jest rozluźnienie mięśni twarzy i szyi;
• wstrzykiwanie toksyny botulinowej – wywołującej efekt paralityczny w mięśniach szczęki i żuchwy;
• farmakoterapię – stosuje się ją w ciężkich przypadkach choroby. Chorym zaleca się przyjmowanie m.in. prekursorów katecholamin, β-blokerów, α-agonistów oraz antydepresantów[5];
• leczenie stomatologiczne – obejmujące m.in. odbudowę powierzchni żujących czy korektę zgryzu.

Pamiętaj, że bruksizm to nie tylko problem stomatologiczny – to zaburzenie, które może wpływać na Twoje ogólne samopoczucie i jakość życia. Dlatego nie warto go lekceważyć. Jeśli zauważasz u siebie jakiekolwiek objawy zgrzytania zębami lub budzisz się z uczuciem „zmęczonej szczęki”, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwolą Ci uniknąć bardzo bolesnych dolegliwości w przyszłości.

[1] H.Panek, J. Śpikowska−Szostak, Wpływ stresu i cech osobowości na dysfunkcje skroniowo−żuchwowe i bruksizm na podstawie piśmiennictwa i badań własnych, w: Dental and Medical Problems, 2009, 46, 1, s. 11–16. / https://dmp.umw.edu.pl/pdf/2009/46/1/11.pdf

[2] M. Ziółkowska-Kochan, J. Kochan, D. Pracka, W. Dróżdż, A. Borkowska, Bruksizm – problem interdyscyplinarny, w: Czas. Stomatol., 2007, LX, 6, 391-397. / https://www.researchgate.net/profile/Alina-Borkowska/publication/238757063_Bruksizm_-_problem_interdyscyplinarny_Bruxism_-_a_multidisciplinary_problem/links/00b49529f3ad4cf04c000000/Bruksizm-problem-interdyscyplinarny-Bruxism-a-multidisciplinary-problem.pdf

[3] Tamże.

[4] H.Panek, J. Śpikowska−Szostak, Wpływ stresu i cech osobowości na dysfunkcje skroniowo−żuchwowe i bruksizm na podstawie piśmiennictwa i badań własnych, w: Dental and Medical Problems, 2009, 46, 1, s. 11–16. / https://dmp.umw.edu.pl/pdf/2009/46/1/11.pdf

[5] B. Rusin, A. Wójcik, W. Pakaszewski, B. Ziomko, K. Smulewicz, Bruksizm – współczesna wiedza na temat zaburzenia i możliwości terapeutyczne, Journal of Education, Health and Sport. 2022;12(12), s. 131-135.